महाराष्ट्राच्या राजकीय आणि सामाजिक परिस्थितीवर सध्या चर्चा रंगत आहे. भारतीय जनता पक्षाच्या (भाजप) केंद्रीय नेतृत्वानं महाराष्ट्रातल्या आगामी विधानसभा निवडणुकांसाठी नवीन मुख्यमंत्र्याचा चेहरा देण्याच्या शक्यतेबद्दल विचारमंथन सुरू केलं आहे. भाजपचे वरिष्ठ नेते विनोद तावडे यांनी महाराष्ट्रात मध्य प्रदेश आणि राजस्थानसारखा प्रयोग केला जाऊ शकतो असं विधान केल्यामुळे या चर्चेला उधाण आलं आहे. त्याचबरोबर गृहमंत्री अमित शहा यांनी देखील भाजपचा मुख्यमंत्री ठरवण्याच्या निर्णयासाठी चर्चा आवश्यक आहे असं सांगितलं होतं.
Also Read : Sharad Pawar, Uddhav Thackeray ते Narendra Modi आठवड्याभरात विधानसभा निवडणुकीचं वारं कसं फिरतंय ?
महाराष्ट्रातील सध्याची परिस्थिती
महाराष्ट्रात सध्या महायुतीची सत्ता आहे, ज्यात भाजपा, शिवसेना (शिंदे गट), आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस (अजित पवार गट) यांचा समावेश आहे. एकनाथ शिंदे आणि अजित पवार यांच्याकडे सध्या उपमुख्यमंत्रीपद आहे, तर देवेंद्र फडणवीस यांच्याकडे भाजपचे वरिष्ठ नेते म्हणून जबाबदारी आहे. मात्र, भविष्यात मुख्यमंत्री कोण असेल, यावर सस्पेन्स कायम आहे. भाजपने यावर अजून स्पष्टता दिलेली नसली, तरीही कयास लावले जात आहेत की, भाजप केंद्रीय नेतृत्वाने कोणत्याही परिस्थितीत मुख्यमंत्रीपद सोडणार नाही.
अमित शहांचे संकेत आणि तावडे यांच्या विधानांचे महत्त्व
गृहमंत्री अमित शहा यांनी मागच्या आठवड्यात महाराष्ट्रातील एका कार्यक्रमात संकेत दिले होते की, भाजपचा मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस असू शकतो. मात्र, त्यानंतर लगेचच त्यांनी “मुख्यमंत्री कोण असेल हे केंद्रीय नेतृत्व ठरवेल” असं स्पष्ट करून चर्चेसाठी वाव ठेवला होता. तावडे यांच्या विधानानंतर या चर्चांना अधिकाधिक जोर चढला आहे. तावडे यांनी मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमध्ये जसा अचानक नवीन चेहरा पुढे आला तसा महाराष्ट्रात सुद्धा नवीन चेहरा येऊ शकतो असं सांगितलं आहे.
Also Read :₹ 11 Rs. Jio Unlimited Secret Plan Launched :₹11 मध्ये 10GB 4G डेटा
नवीन चेहरा देण्याची भाजपची शक्यता
महाराष्ट्रात नवीन चेहरा मुख्यमंत्रीपदासाठी येण्याची शक्यता का आहे, हे समजून घेण्यासाठी भाजपच्या धोरणांची थोडक्यात तपासणी करू. महाराष्ट्रातील जातीय समीकरण, मराठा समाजाची मागणी, आणि पक्षातील आंतरराज्यीय विचारधारा यामुळे भाजपला यावेळी मुख्यमंत्रिपदाचा निर्णय जपून घ्यावा लागणार आहे. नवीन चेहरा दिल्यास, हा चेहरा एका अशा व्यक्तीचा असावा जो सर्वच घटकांशी ताळमेळ साधू शकतो.
1. शिंदे आणि अजित पवार यांच्या भूमिकेवर विचार
भाजप जर नवीन चेहरा देणार असेल, तर शिंदे आणि अजित पवार यांना सत्तेत कसं सामावून घेतलं जाईल, हे पाहणं महत्त्वाचं ठरेल. सध्या हे दोघे उपमुख्यमंत्री पदावर आहेत, त्यामुळे त्यांना तेवढीच मान्यता देणं आवश्यक आहे. जर भाजपने त्यांच्या सोबत योग्य ताळमेळ साधला नाही, तर त्याचे परिणाम महायुतीवर होऊ शकतात. भाजपला याची कल्पना आहे, त्यामुळे उपमुख्यमंत्रीपद देऊन दोन्ही नेत्यांना सत्तेत सहभागी ठेवण्याची तयारी दिसून येते.
2. जातीय समीकरण
महाराष्ट्रात मराठा समाजाचं महत्त्व लक्षात घेऊन, भाजपला मराठा समाजाचे मतांवर लक्ष्य ठेवावं लागणार आहे. मराठा समाजाच्या मागण्या आणि त्यांच्या समर्थनाची आवश्यकता लक्षात घेता, भाजप मराठा समाजातीलच नेत्याला मुख्यमंत्री पदासाठी पुढे आणण्याची शक्यता आहे. मराठा समाजाच्या आरक्षणाच्या मागणीवर अजूनही राजकारण सुरू आहे, आणि त्यावरून भाजपला यंदाच्या निवडणुकीत मोठा फटका बसू शकतो. त्यामुळे मराठा समाजाचं नेतृत्व मान्य असेल असा व्यक्ती या पदासाठी असावा, अशी भाजपची रणनीती आहे.
3. देवेंद्र फडणवीस यांचा विरोध
भाजपला महाराष्ट्रात “टीम डीएफ” म्हणून ओळखलं जातं, जे देवेंद्र फडणवीस यांच्या नेतृत्वाखाली काम करत आहे. फडणवीस यांच्या नेतृत्वाच्या विरोधात भाजप काही निर्णय घेणार नाही, कारण याचा पक्षातील अनेक गटांवर परिणाम होऊ शकतो. तसेच, फडणवीसांना नाराज करून कोणत्याही प्रकारचं नेतृत्व दिल्यास, त्यातून पक्षातली एकजूट भंग पावण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे फडणवीस विरोधात किंवा फडणवीस समर्थक असा दुसरा पर्याय भाजप देण्याची शक्यता आहे.
4. अमित शहा यांचं प्रभावी नियंत्रण
भाजपच्या निर्णय प्रक्रियेत गृहमंत्री अमित शहा यांचा मोठा वाटा आहे. महाराष्ट्रात नवीन चेहरा असावा असेल, तर तो अमित शहा यांच्याशी चांगले संबंध असलेला आणि त्यांचा विश्वास असलेला असेल, अशी शक्यता आहे. राजस्थान आणि मध्यप्रदेशमध्ये जसं अमित शहा यांनी आपल्या प्रभावातील नेत्यांना पुढे आणलं, तसंच महाराष्ट्रातही होऊ शकतं. त्यामुळे अमित शहा यांचं सांगणं मान्य करणारं नेतृत्व ही एक महत्त्वाची बाब ठरणार आहे.
5. संघ परिवाराचा सहभाग
भाजप हा संघ परिवाराशी जोडलेला पक्ष आहे, त्यामुळे संघ परिवाराची निष्ठा जपणारा नेता मुख्यमंत्रिपदावर असावा, असं भाजप केंद्रीय नेतृत्व मानतं. यामुळे संघ परिवाराच्या बाहेरचा व्यक्ती मुख्यमंत्री म्हणून नेमणूक होण्याची शक्यता कमी आहे. तावडे यांनी याबाबत स्पष्ट संकेत दिले आहेत, आणि हा मुद्दा महत्त्वाचा ठरू शकतो.
संभाव्य मुख्यमंत्री कोण असू शकतो?
मुख्यमंत्रिपदासाठी नवीन चेहरा कोण असावा, हे स्पष्ट नाही. मात्र काही संभाव्य उमेदवारांची चर्चा आहे. भाजपने दिलेल्या निकषांच्या आधारे या नेत्यांची निवड केली जाऊ शकते.
- चंद्रकांत पाटील – मराठा समाजाचे नेते आणि केंद्रीय नेतृत्वाच्या जवळचे मानले जातात. त्यांचा संयमित राजकीय दृष्टिकोन भाजपला लाभदायक ठरू शकतो.
- राधाकृष्ण विखे-पाटील – अनुभवी नेता म्हणून ओळखले जातात. जातीचं गणित सांभाळून विखे-पाटील यांना संधी देण्यात येऊ शकते.
- महेश लांडगे – संघ परिवाराच्या निकषांमध्ये फिट बसणारे एक उमेदवार म्हणून त्यांची दावेदारी वाढली आहे.
नवीन चेहरा कोणते निकष पूर्ण करू शकतो?
तावडे यांच्या विधानानुसार, भाजप जो नवा चेहरा देईल, तो या पाच प्रमुख निकषांमध्ये फिट बसणारा असेल:
- शिंदे आणि अजित पवार यांच्यासोबत सांभाळून घेणारा
- मराठा समाजाचं प्रतिनिधित्व करणारा
- फडणवीसांचा थेट विरोध करणारा नाही
- अमित शहा यांचं समर्थन मिळवू शकणारा
- संघ परिवाराशी निष्ठा असणारा
या निकषांवर आधारित कोणता चेहरा येईल, हे पाहावं लागेल.